امید در قرآن و کتاب مقدس

امید در قرآن و کتاب مقدس

نویسنده:محمد هاشم نعمت الهی

ظلم، ستم، بی عدالتی، حق کشی، قتل، جنگ و غارت عده ای از انسانها توسط عده ای دیگر همواره خرد انسانی را مشغول این فکر کرده است که آیا این وضعیت بر همین منوال خواهد بود یا نه؟ انسانها همواره در طول تاریخ به فراخور فکر و خرد و دین خود در انتظار و آرزومند این بوده اند که بالاخره این مسائل پایان یافته، ظلم و ستم جای خود را به عدل و داد خواهد داد، حق کشی جای خود را به عدالت و رعایت حوق دیگران و قتل و غارت تبدیل به مهر و دوستی و محبت و جنگ تبدیل به صلح خواهد شد. این امید و آرزو و انتظار در ادیان مختلف هم به اشکال وتعابیر گوناگونی بیان گردیده و امید به ظهور منجی و روز آخر یا روز داوری در تمام ادیان و مذاهب وجود داشته است. مسئله ای که هم عقل و هم دین آن را تایید می کند.

چکیده

از ابتدای هبوط حضرت آدم (علیه السلام ) تاکنون همواره انسان در رنج (۱) و سختی فراوان به سر برده است.
ظلم، ستم، بی عدالتی، حق کشی، قتل، جنگ و غارت عده ای از انسانها توسط عده ای دیگر همواره خرد انسانی را مشغول این فکر کرده است که آیا این وضعیت بر همین منوال خواهد بود یا نه؟
انسانها همواره در طول تاریخ به فراخور فکر و خرد و دین خود در انتظار و آرزومند این بوده اند که بالاخره این مسائل پایان یافته، ظلم و ستم جای خود را به عدل و داد خواهد داد، حق کشی جای خود را به عدالت و رعایت حوق دیگران و قتل و غارت تبدیل به مهر و دوستی و محبت و جنگ تبدیل به صلح خواهد شد.
این امید و آرزو و انتظار در ادیان مختلف هم به اشکال وتعابیر گوناگونی بیان گردیده و امید به ظهور منجی و روز آخر یا روز داوری در تمام ادیان و مذاهب وجود داشته است. مسئله ای که هم عقل و هم دین آن را تایید می کند.
در طول تاریخ پیامبران به عنوان کسانی که وظیفه هدایت و ارشاد و انذار مردم را داشته اند به این امید دامن زده و مردم را در این مسیر راهنمایی و هدایت کرده اند، کتابهای مقدس یهودیان، مسیحیان و مسلمانان و تعالیم بودا، زرتشت و هندوئیسم سرشار است از روحیه و امید دادن به مردم که روزی خواهد آمد و مشکلات و مصائبشان حل خواهد شد. و منجیی خواهد آمد که آنها را از زیر بار همه ی بدیها نجات خواهد داد و مردمان بسیاری سالیان سال با این امید زیسته اند و خواهند زیست.
این نوشتار به بررسی مفهوم امید در کتاب مقدس و قرآن کریم می پردازد:

معنای امید

امید به معناى انتظار وقوع خیرى مسرّت بخش می باشد. معانى ترس، توقع، انتظار و شوق نیز براى آن ذکر شده است.(۲)
مستر هاکس در کتاب قاموس کتاب مقدس ذیل عنوان امید می گوید:«امید یعنی آرزو و انتظار از برای چیزهای نیک و مقاصد پسندیده.»(۳)

نماز و ولایت

نماز و ولایت

 

 

نوم علی یقین خیر من صلوه فی شک. " 1 ".
خوابی که توام با یقین وباور حق باشد بهتر است از نمازی که با شک و تردید خوانده شود.
اگر چه نماز یک عبادت است که به بدن مربوط می‏شود و باید ترتیب موالات را در آن مراعات کرد و چیزی کم و یا زیاد نشود، لکن صحت نماز و جان آن موقوف به معرفت معبود و تذکر و یاد آوری اسماء و صفاتی که شایسته اوست می‏باشد و به عبارت دیگر نماز حقیقی و روحانی آن نمازی است که از روی معرفت، ادراک شعول و یقین باشد و در غیر این صورت چیزی جز نمازجسمانی و کالبد بی‏روح نخواهد بود. لذا است که خواب انسان عالم ، از نماز جاهلی که توام باتردید در عقیده باشد بهتر است. از این رو وقتی امیرالمومنین علیه‏السلام شنید که یکی از مردم حروریه (خوارج نهروان) نماز شب بجاآورده و قرآن می‏خواند، فرمود: با یقین خوابیدن بهتر از نماز خواندن با شک و تردیداست.

چو محزون صوت قرآن، شاه بشنود
از او درباره‏اش اینگونه فرمود:

که در حال یقین آن کو بخواب است
ز ایمانش درون چون آفتاب است‏

امام خویش را نیکو شناساست
بفرمانش بهر ره گفت، پویاست‏

چنان شخص وچنان خوابست بهتر
از آن کس کو بر آرد سر ز بستر

شبش را با تهجد بر سرآرد
نماز و طاعتش نیکو گذارد

دلش پر کین ولیکن بر امامش
نباشد جزکه در دوزخ مقامش‏

حضرت در حقیقت برای مردم روشن فرمود که اینان که امام خود را نشناخته و در یکی از ارکان دین تردید دارند، نماز شب و قرآن خواندن شبی‏نتیجه است.
اگر نماز، با معرفت و یقین باشد به اقتضای درجه‏ی معرفت و یقین،نماز گزار حلاوت و شیرینی نماز را ادراک کرده و تحت هیچ شرایطی دست از عشقبازی باآن نمی‏کشد، اگر چه بدنش آماج تیر شود. نقل است که رسول خدا صلی الله علیه و اله وسلم از جنگ با گروهی باز می‏گشتند. شبی در بین راه دستور توقف و استراحت داد. نگهبانان آن شب «عمار و یاسر» و «عباد بن بشر» بودند. این دو، نگهبانی شب را بین خود تقسیم کردند و قرار شد از اول تا نصف شب عباد پاسداری دهد و از نیمه شب تا صبح عمار یاسر نگهبان باشد. عمار به خواب رفت و عباد به نگهبانی ایستاد. در بین شب فرصت را غنیمت شمرد و به نماز ایستاد. در این هنگام یک یهودی که همسرش به دست مسلمانان اسیر شده بود، لشکر را تعقیب کرد و در کمین ایستاد و چون عباد را در حال نماز دیدتیری به طرف او پرتاب کرد، تیر بر پیکرش نشست ولی نماز را رها نکرد، تیر دوم و تیرسوم که به او اصابت نمود نمازش را مختصر کرد و آن را به پایان برد و عمار را بیدارکرد. و یهودی نیز گریخت.
وقتی عمار یاسر چشمش به عباد افتاد پیکرش را غرق خون دید و سه تیر بر بدن و پایش مشاهده کرد و چون از جریان آگاه شد گفت: چرا با اصابت تیر اول مرا بیدار نکردی؟ عباد گفت: در حال نماز بودم و سوره‏ی کهف را تلاوت می‏نمودم و اگر نمی‏ترسیدم که دشمن صدمه‏ای به پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم برساند و من در نگهبانی کوتاهی کرده باشم، هرگز نمازم را کوتاه نمی‏کردم اگر چه جانم از دست می‏رفت!

نماز جمعه از دیدگاه محقق حلی

 

نویسنده: روح الله شریعتی




 

نماز جمعه یکی از واجبات است که باید به صورت جمعی و با وجود حاکم یا نماینده ی وی صورت گیرد، این نماز دو رکعت دارد و برای اقامه ی آن حضور حداقل پنج نفر الزامی است. به اعتقاد محقق، با وجود شرایطی این نماز واجب می شود که یکی از آن شرایط وجود سلطان عادل یا نماینده منصوب از طرف وی است. البته منظور ایشان از سلطان عادل تنها امام معصوم نیست و هر سلطان عادلی را شامل می شود، زیرا ایشان اشتراط سلطان عادل را به گفته فقهای شیعه اختصاص داده و قول ابوحنیفه را که وجود مطلق سلطان، عادل یا جائر است در مقابل این قول قرار داده، به علاوه ایشان بارها در شرایع و معتبر و آثار دیگر خود اصطلاح سلطان عادل را برای این مورد به کار برده است، در حالی که بیش تر مواردی که مرادش امام معصوم بوده از تعبیر « امام الاصل» استفاده کرده است. ولی با فرض این که منظور ایشان از سلطان عادل، امام معصوم هم باشد چون نایب امام را نیز گفته، پس با وجود فقیه عادلی که نایب امام معصوم است به نظر ایشان، نماز جمعه واجب می شود، اما اگر امام یا نایب ایشان نباشد، در این صورت محقق می گوید:
اذا لم یکن الامام موجوداً و لا من نصبه للصلوه و امکن الاجتماع و الخطبتان قبل یستحب ان یصلی جمعه و قیل لا یجوز و الاول اظهر(1)؛
هنگامی که امام و نماینده ی وی برای نماز نباشد ولی اجتماع مردم و ایراد خطبه ممکن باشد بعضی گفته اند نماز جمعه مستحب است و به نظر برخی جایز نیست، ولی نظر اول اظهر است.
محقق درباره ی این که چرا عدالت سلطان شرط وجوب نماز جمعه شده، می گوید:

چیزی که به خاطر آن نیابت جمعه بر اذن امام موکول شده عدالت وی است چرا که فاسق بیشتر متمایل به انجام خواست های و هواهای نفسانی خود است تا امور دارای مصلحت، و به همین دلیل بدون فرد عادل ریشه ی هرج و مرج و اختلاف به نحو احسن کنده نمی شود و دلیل دیگر این که چون فاسق نمی تواند امام و حاکم گردد، اهلیت نایب گرفتن برای این امور را نیز دارا نیست. (2)

محقق در این جمله ها علت شرط عدالت سلطان را برای نماز جمعه این می داند که چون وجوب جمعه اجتماع همگانی را در پی دارد و اجتماع همگانی نیز مظنه ی نزاع و درگیری است و برای جلوگیری از آشوب و هرج و مرج، وجود سلطان ضروری می باشد، ولی اگر فاسق باشد بیش تر به دنبال هوای نفس و خواهش های درونی خود است تا مصالح امت؛ پس درگیری و نزاع با وجود چنین سلطانی فروکش نمی کند، ولی اگر عادل باشد چنین نیست، زیرا وی دنبال مصالح امت است نه خواهش های درونی خود، به اعتقاد ایشان، نماز جمعه چون حضور همه افراد را در پی دارد باید آن را نماینده ی حاکم اقامه کند تا نزاع ایجاد نشود و اگر امام عادلی نبود اقامه ی نماز ممکن بود؛